Τον τελευταίο καιρό προκάλεσε πολλές συζητήσεις η ψήφος του Ευρωβουλευτή Κυμπουρόπουλου υπέρ ψηφίσματος ακροδεξιάς έμπνευσης που αναφερόταν στην προστασία του παιδιού από τη στιγμή της σύλληψης. Μια τέτοια στάση μόνο αδιάφορ@ δεν μπορεί να μας αφήσει, αν σκεφτούμε ότι εν έτει 2021 τίθεται ακόμα υπό διαπραγμάτευση στο ευρωκοινοβούλιο το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος και η δυνατότητα ελέγχου της αναπαραγωγής μας. Την ίδια στιγμή παρακολουθούμε στην Πολωνία, ένα κράτος εντός της ΕΕ, την καθολική απαγόρευση των εκτρώσεων. Κάπως πιο ελπιδοφόρα είναι η κατάσταση στη Σκωτία και στην Αργεντινή• έπειτα από έντονους και συντονισμένους μαζικούς αγώνες, στην πρώτη έγινε πιο άμεση η πρόσβαση στο χάπι χημικής έκτρωσης, ενώ στη δεύτερη νομιμοποιήθηκε η διακοπή της κύησης. Θέτουμε λοιπόν το ερώτημα: Πώς φτάσαμε ως εδώ;
Θυμόμαστε πολύ καλά τις αφίσες ενάντια στις αμβλώσεις που τοποθετήθηκαν στο μετρό της Αθήνας τον Ιανουάριο του 2020 από την οργάνωση «Αφήστε με να ζήσω». Φυσικά δεν ξεχνάμε και την περίπτωση των αναισθησιολόγων στη Σάμο το 2017, που αρνούνταν να παρέχουν υπηρεσίες διακοπής κύησης για λόγους ηθικής, επικαλούμενοι αντίστοιχη πρόβλεψη από νόμο του 2005. Υπάρχει μέχρι και ιστοσελίδα με το όνομα ektrosi.com, η οποία χρησιμοποιεί μια σειρά από θρησκευτικές «ιστορίες», fake news και καταστροφολογία για να τρομοκρατήσει τις γυναίκες ώστε να μην επιλέξουν την άμβλωση. Μάλιστα, η ιστοσελίδα αυτή είναι από τις πρώτες σελίδες που εμφανίζονται όταν ψάχνει κάποι@ στο google πληροφορίες για το ζήτημα των εκτρώσεων. Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ότι κύρια όπλα των υποστηρικτών του “αγέννητου παιδιού” αποτελούν οι ηθικολογίες, ο εκφοβισμός και ο συναισθηματικός εκβιασμός.
Ποιοι όμως εναντιώνονται στις εκτρώσεις;
Οι πρωτοβουλίες κατά των εκτρώσεων αποτελούν ένα παμβαλκανικό φαινόμενο τα τελευταία χρόνια, με την Ελλάδα να έχει μακρά παράδοση σε συντηρητικές και αντιδραστικές προσεγγίσεις του ζητήματος της αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος. Από τη μία η Εκκλησία και οι εκπρόσωποί της, θεωρώντας την έκτρωση ως «αμαρτία», επιχειρούν να καθορίσουν τις δικές μας ζωές με βάση τις δικές τους αξίες. Από την άλλη, πολλοί αντιτίθενται στις εκτρώσεις επικαλούμενοι το λεγόμενο «δημογραφικό πρόβλημα» της Ελλάδας, τη μείωση δηλαδή του πληθυσμού. Ακούμε συχνά εθνικιστικές φωνές που μιλούν για «αλλοίωση» του έθνους ή κίνδυνο αφανισμού του, με πρόσχημα την υπογεννητικότητα και την αύξηση του αριθμού των μεταναστών. Πρόκειται για μια πολύ επικίνδυνη ρατσιστική και φασιστική ρητορική, η οποία ουσιαστικά ταυτίζει την εθνική ταυτότητα με τη φυλή και τη γενετική καταγωγή και συμβάλλει στην διάδοση φασιστικών αντιλήψεων και πρακτικών, όπως οι επιθέσεις σε μετανάστ(ρι)ες ή ο αποκλεισμός τους από την κοινωνική ζωή. Επίσης, αντιμετωπίζει τα σώματά μας ως μηχανές αναπαραγωγής του έθνους και αναδεικνύει ως κυρίαρχο ρόλο για μια γυναίκα το να γεννάει και να μεγαλώνει νέους Έλληνες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλευρά των αρνητών της έκτρωσης αποφεύγει να αγγίξει δύο σημαντικά ζητήματα, με πρώτο την ίδια τη διαδικασία της κύησης. Ένα έγκυο άτομο αναγκάζεται επί 9 μήνες να αναδιαμορφώσει τον τρόπο ζωής και τις συνήθειές του, χρειάζεται συστηματική παρακολούθηση από γιατρό και βλέπει δραστικές αλλαγές να συμβαίνουν στο σώμα του, με όλα αυτά να προστίθενται στις δυσκολίες που ίσως υπάρχουν ήδη στη ζωή του. Επίσης, η προθυμία των υποστηρικτών του “αγέννητου παιδιού” παύει από τη στιγμή που το εν λόγω παιδί αρχίζει να υπάρχει, δηλαδή στη γέννα. Αγνοούν εντελώς το κομμάτι της φροντίδας και της ανατροφής ενός παιδιού, δεν ενδιαφέρονται για το αν θα υπάρχει η δυνατότητα το παιδί να μεγαλώσει σε ένα κατάλληλο περιβάλλον και με όλες τις παροχές που έχει ανάγκη.
Άλλες προσεγγίσεις κατά των αμβλώσεων δεν φέρουν στοιχεία του παραδοσιακού θρησκευτικού λόγου, αλλά κάνουν επίκληση στα ανθρώπινα δικαιώματα ή σε ψευδοεπιστημονικά δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια των εγκύων και την ανάπτυξη του σώματος και της συνείδησης του εμβρύου στις πρώτες εβδομάδες κύησης. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθούν είτε να τρομάξουν τα έγκυα άτομα με υποτιθέμενους κινδύνους και παρενέργειες της άμβλωσης, σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο (π.χ. αναφορά στην επιλόχεια κατάθλιψη) είτε να ασκήσουν συναισθηματικό εκβιασμό, υποστηρίζοντας ότι τα έμβρυα νιώθουν, έχουν συναισθήματα, βιώνουν πόνο κλπ. Φυσικά η άμβλωση είναι ένα ιδιαίτερο και ενίοτε έντονο βίωμα για την κάθε μία, παρόλα αυτά τα αισθήματα ενοχής και φόβου πυροδοτούνται άμεσα από το κοινωνικό στίγμα που επικρατεί γύρω από τη συγκεκριμένη επέμβαση και όχι από την ίδια τη διαδικασία.
Ο συναισθηματικός εκβιασμός και τα ψευδοεπιστημονικά δεδομένα δεν περιορίζονται μόνο στο επίπεδο του λόγου αλλα εντοπίζονται εξίσου και στην εικονογραφια. Μπορεί η εφεύρεση του μικροσκόπιου και του υπέρηχου το 1930 να έδωσαν στοιχεία για την εικόνα ενος εμβρύου, όμως οι αναπαραστάσεις αυτού, ακόμα και αν σε πρώτη όψη φαίνονται αληθοφανείς, πολλές φορές απέχουν από την πραγματικότητα. Αυτό επιτυγχάνεται με μικρές αυθαιρεσίες που ωστόσο αρκούν για να αποπλανήσουν και να επιφέρουν την επιδιωκόμενη συναισθηματική ένταση, π.χ. η κίνηση των δακτύλων του εμβρύου ή αντί της μήτρας η επιλογή μιας φαντασμαγορικής εικόνας, όπως το διάστημα. Οι εικόνες διατυμπανίζουν το θαύμα της σύλληψης, επιβεβαιώνουν τον μύθο του ταξιδιού μέχρι τη γέννηση και, εν τέλει, όσο περισσότερο απέχουν από την πραγματικότητα τόσο πιο πειστικές φαίνονται να είναι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που επηρέασε πολυ τις προπαγανδιστικές αναπαραστάσεις μέχρι και σήμερα αποτελεί η πρώτη φωτογράφιση εμβρύου, από τον Lennart Nilsson στο περιοδικό LIFE το 1965.
Πόση βάση έχουν όμως όλα αυτά;
Τα επιστημονικά δεδομένα είναι σαφή. Η άμβλωση, ειδικά όταν γίνεται υπό τις κατάλληλες συνθήκες, είναι μια πολύ ασφαλής επέμβαση με ελάχιστους κινδύνους για τα έγκυα άτομα. Ο πρόωρος τερματισμός της κύησης έχει λιγότερους κινδύνους για ένα άτομο σε σύγκριση με την συνέχισή της, τη γέννα κλπ. Επίσης, σε αντίθεση με ό,τι ακούγεται, η ασφαλής άμβλωση δεν επηρεάζει την μελλοντική γονιμότητα του ατόμου που την κάνει. Επιπλέον, τα έμβρυα στους πρώτους μήνες κύησης δεν είναι ανεπτυγμένα όντα με συνείδηση. Οι επιστημονικές μελέτες αποκλείουν το ενδεχόμενο τα έμβρυα να νιώθουν πόνο τουλάχιστον μέχρι τις 22 εβδομάδες κύησης. Οι περισσότερες αμβλώσεις γίνονται μέχρι τις 12 εβδομάδες, εκτός από ειδικές περιπτώσεις (Οι αμβλώσεις στη χώρα μας είναι νόμιμες μέχρι τις 12 εβδομάδες της κύησης, ενώ μετά το πέρας των τριών μηνών επιτρέπονται σε περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας, παθολογικών προβλημάτων του εμβρύου ή κινδύνου της σωματικής και ψυχικής υγείας της εγκύου). Κατά τη γνώμη μας, η έκτρωση θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται σαν μια εύκολα προσβάσιμη και ασφαλής επέμβαση που γίνεται με γνώμονα το δικαίωμα (και την ασφάλεια) ενός έγκυου ατόμου να αποφασίζει το ίδιο για τη ζωή του και το σώμα του.
Μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη μπορεί να προκύψει για διάφορους λόγους. Είτε επειδή η αντισύλληψη και το ασφαλές σεξ δυστυχώς κοστίζουν, είτε επειδή υπάρχει ελλιπής πληροφόρηση για τέτοια ζητήματα, είτε απλά επειδή ατυχήματα κατά την πράξη του σεξ είναι αρκετά συχνά και συμβαίνουν σε όλους. Κι επίσης, υπάρχουν και οι περιπτώσεις που μια εγκυμοσύνη προκύπτει μετά από έναν βιασμό. Η απαγόρευση των εκτρώσεων δεν θα έχει ως αποτέλεσμα το να μην θεωρούνται πια επιλογή για τα έγκυα άτομα. Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι ακόμα και εκεί που δεν επιτρέπονται, οι εκτρώσεις συνεχίζουν να γίνονται, με μη νόμιμους ούτε ασφαλείς τρόπους, οι οποίοι θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των εγκύων ατόμων και ταυτόχρονα ενισχύουν το ήδη υπάρχον αρνητικό στίγμα γύρω από αυτήν την επιλογή.
ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ ΤΟΝ ΕΧΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ!
Αμφισβήτηση του δικαιώματος στην έκτρωση σημαίνει αμφισβήτηση της αυτοδιάθεσης του γυναικείου σώματος. Η κύηση είναι μια διαδικασία που αφορά τα έγκυα άτομα και τα σώματά τους. Δεν έχουν κανένα λόγο σε αυτό το ζήτημα η εκκλησία και οι διάφοροι θρησκευτικοί φορείς, η οικογένεια ή ο κοινωνικός περίγυρος. Διεκδικούμε το δικαίωμα στην επιλογή, είτε αυτή η επιλογή είναι η συνέχιση της κύησης είτε ο τερματισμός της.
Ζητάμε την εφαρμογή της ουσιαστικής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, την έγκυρη ενημέρωση σχετικά με τα ζητήματα σεξουαλικότητας, τις μεθόδους αντισύλληψης, την κύηση, την άμβλωση κλπ. Παλεύουμε για την ενίσχυση των δομών υποστήριξης και ενημέρωσης των γυναικών και των εγκύων ατόμων για το ζήτημα της έκτρωσης. Να σταματήσει το στίγμα γύρω από τις αμβλώσεις! Διεκδικούμε νόμιμες, ασφαλείς, δωρεάν και προσβάσιμες εκτρώσεις!